Yıldız DOĞRUER YEMİŞ
Konya’nın Beyşehir İlçesi, Huğlu ve Üzümlü bölgesindeki ekosistem, silah imalatı ve savunma sanayi açısından önemli bir kalkınma modeli ortaya koydu.
Bölge; irili ufaklı üreticileri, sektörde öncü kuruluşları, kooperatifleri, meslek lisesi ve meslek yüksekokuluyla Türkiye’de savunma sanayinin öncülüğünü üstleniyor. Bu özellikleriyle yerli ve milli savunma sanayi için fırsatlar barındırıyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü uhdesinde Yerel Kalkınma Hamlesi ile Mevlana Kalkınma Ajansı (MEVKA) bölgedeki savunma sanayi ekosisteminin oluşmasına öncülük etti.
Beyşehir’in Huğlu beldesinin geçmişte de silah sanayiinde önemli bir konumda olduğuna değinen MEVKA Genel Sekreteri İhsan Bostancı, “Birinci Dünya Savaşı döneminde 1914’te Beyşehir’in Huğlu beldesinde duvar ustalığı ve kağnı tamirciliği ile başlayan av tüfeği üretimi 1962 yılında kooperatifleşmeye giderken, 1990’li yıllardan itibaren üretilen ürünlerin ihraç edilmeye başlamasıyla ürünlerdeki el işçiliği ile tüm dünyanın ilgisini çekmeye başladı.
Bu gelişmelerle birlikte MEVKA ile 2015 yılında, yereldeki potansiyeli harekete geçirme ve bölgeyi savunma sanayine entegre çalışmaları başlatılıyor. Gelinen noktada bölgede milli piyade tüfeği, keskin nişancı tüfeği, tabanca, makinalı tabanca, bomba atar ve mühimmat üretimi yapılıyor” diye kaydetti.
ABD av tüfeği ve tabanca pazarının üreticisi Konya
10 yıldır Beyşehir, Huğlu, Üzümlü bölgesindeki çalışmaları MEVKA bünyesinde yürüten İktisadi Kalkınma Birim Başkanı O. Fatih Yalçın ise, bölgenin ‘Yerel Kalkınma Hamlesi’ parolasıyla, yereldeki yetenek ve potansiyelin hareketlenmesiyle fiziki, teknik, eğitim altyapısı ve ihracat rakamlarıyla ve en önemlisi ekosistem yapısıyla örnek bir kalkınma modeli haline geldiğini belirtti.
Bu süreçte başta SSB, MSB, STB olmak üzere ASELSAN, ROKETSAN, ASELSAN Konya, STM, MKEK, HAVELSAN, TUSAŞ, AFGM gibi Türkiye’nin önde gelen savunma sanayi aktörleriyle sıkı ve yakın işbirliklerinin başladığını da söyleyen Yalçın sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye’de silah üreten yaklaşık 850 firma mevcut. Bu firmaların yaklaşık 550’si Beyşehir – Huğlu – Üzümlü’de. Sektördeki firmalar kurumsal bir dönüşüm içerisindeler ve MEVKA mentörlük yapma görevi de dahil birçok görevi üstlenmiş durumda.
Amerika Birleşik Devletleri av tüfeği ve tabanca pazarının önemli bir kısmı Konya’dan ihraç edilen tabanca ve tüfeklerden oluşuyor. Türkiye’nin yıllık savunma sanayisi ihracatı yaklaşık 5,5 milyar dolardır. Bunun geçen yıl 141 milyon doları sadece Konya ilimiz, Beyşehir, Huğlu ve Üzümlü beldelerimizden ihraç edilen tabanca ve tüfeklerden oluşuyor. Üretilen ürünler ağırlıklı olarak Amerika başta olmak üzere çok sayıda ülkeye gidiyor.
Güney Amerika, Avrupa, Uzak Doğu coğrafyaları başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesine silah ihracatı gerçekleştiriliyor. Bu bölgede ciddi ve örnek bir kalkınma modeli var ve ülkemiz için kritik bir bölge olduğunu değerlendiriyoruz. Yerel Kalkınma Hamlesi motivasyonumuzla çalışmalarımıza devam ediyoruz” dedi. Bölgedeki şirketlerin, ihracatta hedef büyüttüklerini belirten Fatih Yalçın, yereldeki üretimi dünyaya sattıklarını ve şirketlerin yatırımlarını hızlandırdıklarının altını çizdi.
Bölgenin sektöre nitelikli işgücü katkısı devam ediyor
Savunma sanayiinde sektörel olarak önemli bir ekosistem oluşturan bölgenin nitelikli işgücü ihtiyacı da büyüyor. Selçuk Üniversitesi Huğlu Meslek Yüksek Okulu da bölgedeki bu ihtiyaca yönelik çalışmalar yürütüyor.
Bu bağlamda ekosisteme ciddi bir katkı yarattıklarına dikkat çeken Selçuk Üniversitesi Huğlu Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı Öğretim Görevlisi Abdulbaki Ulusoy, “Bölgemizdeki firmalar için nitelikli iş gücü oluşturuyoruz. Huğlu MYO Silah Sanayii Teknikerliği Bölümü, MEVKA, S.Ü işbirliği ile açılmış olup, Türkiye’de silah sanayii teknikerliği bölümüne sahip ilk MYO dur. Yerleşen Öğrencilerin yüzde 62’sinin ilk tercihidir. İstihdam garantili eğitim öğretim vermektedir.
MEVKA desteği ve kamu yatırım programı vasıtasıyla çeşitli projeler yürütmüştür. Huğlu Meslek Yüksekokulumuz, 5 programda eğitim öğretime devam ediyor. Amacımız, üniversite-sanayi iş birliğini en iyi şekilde ortaya koyabilmek. Öğrencilerimizin mezun olduklarında iş arayan değil, aranılan personel olabilmelerini hedefliyoruz” dedi.
Selçuk Üniversitesi Huğlu Meslek Yüksek Okulu Öğretim Görevlisi Ahmet Demirci ise, “Kurmuş olduğumuz uygulama atölyemizde mevcut silahların parçalarının üretimi, Ar-Ge çalışmaları yapılıyor. Atölyemiz silahın namlusu hariç tüm demir aksamını işleyecek kapasitedeyiz. Öğrencilerimiz bu konuda bire bir faaliyetlere katılabiliyor. İkinci sınıf öğrencilerimiz işbaşı programı protokolümüz olan büyük firmalarda birinci dönem haftada iki gün rotasyonla, ikinci dönem ise sabit olarak çalışmaya başlıyor. Bu sayede firmalar öğrencilerimizi, öğrencilerde firmalarımızı tanıyor. Huğlu’daki 11 büyük işletmeyle ortak çalışmalarımız var. Üniversite-sanayi işbirliği konusunda örnek çalışmalar sergiliyoruz” diye konuştu.
Türkiye’nin savunma sanayi odaklı ilk meslek liselerinden biri olan Huğlu Savunma Sanayi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi de nitelikli işgücü yaratmak için bölgede önemli bir sorumluluk üstleniyor. MEVKA Beyşehir İlçe MEM ve Konya İl MEM işbirliği ve Milli Eğitim Bakanlığı onayıyla kurulan okul aynı zamanda bir Ar-Ge merkezi olarak ekosistemdeki şirketlerle staj, burs ve öncelikli istihdam anlamında sıkı işbirliği içerisinde bulunuyor.
Derya Silah Avrupa’ya ihracat için depo yatırımı yaptı
3. kuşak olarak tabanca üretimine devam ettiklerini belirten Derya Silah Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Çeler, “Beyşehir Organize Sanayi Bölgesi’nde 26 bin metrekarelik tesisimizde üretim yapıyoruz. Konya OSB’de de 60 bin metrekarelik yeni üretim tesisimiz bulunuyor.
250 kişiye istihdam sağlıyoruz. Ürünlerimiz Amerika ve Uzak doğuda çok iyi tanınıyor. 25 yıldır üretim yapıyoruz. Makineli tabanca üretiyoruz ve üretimimizin yüzde 95’ini ihraç ediyoruz. Av sektöründen ziyade yivli silahlara ağırlık vererek katma değeri yüksek üretimler yapmaya gayret ediyoruz” dedi.
Avrupa’ya sevkiyat yapabilmek için Avusturya’da 1.000 metrekarelik depo satın aldıklarını belirten Çeler, “Amerika Florida’ya imalathane açmak için oluşum içindeyiz. Bünyemizde 50 metre uzunluğunda poligona sahibiz. Sosyal sorumluluk kapsamında ve sektörümüze ülkemize nitelikli işgücü kazandırmak için bölgemizdeki meslek lisesine makine, ekipman gibi konularda ciddi destekler sağlıyoruz” dedi.
“Huğlu tüfek üretiminde sektörün amiral gemisi”
2021 yılında Huğlu Savunma’nın kurulduğuna dikkat çeken Huğlu Av Tüfekleri Kooperatifi İmalat ve Atölye Müdürü Enis Hakan Akkaş, bölgenin tüfek üretiminde sektörün amiral gemisi olduğunu belirtti.
Bölgenin coğrafi konumu sebebiyle zamanla bütün kasaba halkının tüfek imalatına olan ilgisi arttığını söyleyen Akkaş, bu artışın kurumsal bir çatı altında toplanmayı kaçınılmaz hale getirdiğinin altını çizdi ve dünyada bilinen ilk 10 üretici firma arasına giren, Huğlu Av Tüfekleri Kooperatifi’nin kurulduğunu belirtti. Bugün 17 bin metrekaresi kapalı olmak üzere 25 bin metrekarelik alanda faaliyet gösteren kooperatif, 300 ortaklı ve 500 çalışana sahip bir yapı. Uzun namlulu, lüks otomatik ve yarı otomatik pek çok tip av tüfeği üretimi yapıyor.
Üretilen tüfeklerin yüzde 80’ini ABD başta olmak üzere 70’in üzerinde ülkeye ihracat yapıldığını söyleyen Yurtiçi Satış Sorumlusu Selçuk Demirel, kooperatifin entegre bir tesis olarak dünyada en fazla çeşitliliğe sahip firmalar arasında olduklarının altını çizdi.
Demirel sözlerine şu şekilde devam etti: “2021 yılında Huğlu Autdoor şirketini kurduk ve bölgedeki kadınlar için istihdam olanağı yaratmış olduk. Huğlu Tekstil Atölyemiz Huğlu Av Tüfekleri Kooperatifi bünyesinde, Huğlu merkezli olarak, Beyşehir Kaymakamlığı ve MEVKA işbirliği ile KOP destekli kurulmuştur.
Avcılık ve doğa sporları için outdoor giyim alanında hizmet veriyoruz. Yağmurluk, mont, yelek, rüzgarlık, gömlek, eşofman, pantolon ve aksesuar gibi zengin ürün çeşitliliğimiz ve kalite hassasiyetimizle, müşterilerimizin özel isteklerine yönelik siparişlere de cevap veriyoruz. 55 kadın atölyelerimizde çalışıyor. Ürünlerimiz Decathlon’da satılmaya başladı. Konya Spor için Konya Store’de satılan bazı ürünleri biz üretiyoruz” dedi.
Turan Ammunition, 2025’de 25 milyon dolar ihracat hedefliyor
2019 yılında 9×19 mm tabanca mühimmatı üretimine başladıklarına vurgu yapan Turan Ammunition Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özdemirel, “Türkiye’de piyade tüfeği mermisi üreten özel sektörde yer alan iki firmadan birisi olduklarını belirtti.
1996 yılında Üzümlü’de av tüfeği üretimiyle faaliyete başladıklarını söyleyen Özdemirel, “2020 yılında mühimmatta seri üretime başladık. Tabanca fişeği ve piyade tüfeği fişeğinin için üretim yapıyoruz. Türkiye’deki patlayıcı madde depoları arasında örnek seçilen tesisimiz yeraltı galeri tipi patlayıcı madde üretim ve depolama tesisine sahip. Konya’da üretim yapan tek mühimmatçıyız” diye konuştu.
Başta ABD olmak üzere çok sayıda ülkeye ihracat gerçekleştirdiklerini belirten Mehmet Özdemirel, “Lübnan, Polonya, Kosova ve Malezya gibi ülkelere ihracatımız var. 2025 yılında 25 milyon dolar ihracat hedefimiz bulunuyor. 90 kişiye istihdam sağlıyoruz ve çalışanlarımızın yaklaşık yüzde 50’sini kadınlar oluşturuyor. Yeni istihdam hedefimizle birlikte 3 vardiya çalışmaya geçmeyi planlıyoruz” dedi.
Balıklı Silah aylık 5 bin tüfek üretme kapasitesine sahip
Ar-Ge çalışmalarına ağırlık verdiklerini ve 22 kalibre üretmek için çalışmalarını sürdüklerini ifade eden Balıklı Makine Silah Sanayi Genel Müdürü Ahmet Balıklı, “2004 yılında Üzümlü’de av tüfeği üretimiyle faaliyetlerimize başladık. İmalatçılara yedek parça üretimi yapan bir firma iken 8 yıl önce tüfek üretimine başladık. Ürettiğimiz ürünlerin tamamını Avrupa ve Amerika’ya ihraç ediyoruz.
Üzümlü de 10 bin metrekarelik kapalı alana sahip tesisimizde av tüfeği, tüfek ve tabanca da uzman 130 çalışanımız var. Aylık 5 bin adet tüfek üretebiliriz. Bolt Actıon ve Over Under sınıfında iddialıyız. Bölgemizde üretim yapan diğer firmalar gibi bizimde poligon ihtiyacımız var. Atış poligonu için devlet kurumlarının izin süreçlerini hızlandırması gerekiyor. Üreticiler olarak bu konuda kolaylık sağlanmasını bekliyoruz” dedi.
Akdaş Silah Almanya’da yatırım yapacak
Sektörde Ar-Ge merkezi olan Konya’daki tek firma olduklarını belirten Akdaş Silah A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Selim Akdaş, “Firmamız 1948’de kuruldu. Av tüfeğinden savunma sanayine geçişin canlı örneğiyiz. 15 bin metrekare kapalı alanda üretim yapıyoruz. 150 çalışanımız var. Türkiye genelinde yerli ana yüklenici statüsüne sahip 120 firmasından ve Konya’da bu statüye sahip 3 firmadan birisiyiz.
Türkiye’nin ilk milli piyade tüfeğini üretiyoruz. MSB – AFGM’nin Türkiye genelinde Onaylı tedarikçi statüsüne sahip 160 firma arasındayız. Almanya’da montaj fabrikası kuruyoruz. Üretimlerimizi 65 ülkeye ihraç ediyoruz. 36 ülkeye distribütörlük verdik. 2025 yılında 30 milyon dolar ihracat hedefliyoruz” diye konuştu.
Reximex yatırımlarına devam ediyor
Yalın üretim konsepti ile verimlik esas alınarak çalışan dijitalleşmeyi her aşamada kullanan bir firma olduklarına dikkat çeken Reximex Yönetim Kurulu Başkanı Arif Sütcü, “2015 yılında ithalat ihracat yapan dış ticaret firması olarak kurulduk. 2019 yılında üretim yapma kararı aldık. Ticarette aldığımız, sattığımız ürünlerde müşteri taleplerini toplayarak pazara dahil olduk. Önce sistemimizi kurduk sonra üretime başladık. Beyşehir OSB’de 3 bin metrekarelik alanda başladığımız çalışmalarımızı 10 bin metrekarelik alana ulaştırdık.
Av tüfeği, havalı tüfekler, 9 mm tabanca üretimi yapıyoruz. Yivli av tüfeği üzerine Ar-Ge çalışmalarımız devam ediyor. Sivil kullanıma yönelik ürünler üretirken savunma sanayine yönelik üretimler yapmaya yoğunlaştık. Tabanca, PCP ve pompalı tüfekte uzmanız. Üretimimizin yüzde 99’u ihracata gidiyor. İngiltere ve Amerika gibi ülkeler ağırlıklı 80 ülkeye ihracat gerçekleştiriyoruz” diye konuştu.
